Bitwa o Twierdzę w Srebrnej Górze


Twierdzę w Srebrnej Górze zbudowano w XVIII w. według projektu pruskiego inżyniera Ludwika Wilhelma Reglera, zmodyfikowanego przez samego króla Fryderyka Wielkiego. Twierdza miała zabezpieczać militarnie Śląsk zdobyty przez Prusy w 1740r. Pod budowę fortyfikacji wybrano Przełęcz Srebrną (586 m n.p.m.) w Górach Sowich i dwa górują nad nią wzniesienia: Forteczną (Warowną) Górę (686 m n.p.m.) oraz Ostróg (627 m n.p.m.).


 
Twierdza składa się z sześciu fortów. Budowa całego zespołu trwała 12 lat (1765–1777) a uczestniczyło w niej 4 do 4,5 tys. robotników. Koszt wg różnych źródeł szacowany był nawet na 4.145.000 talarów (w tym 70.000 przekazane jako „ofiara” Ślązaków). Finansowanie budowy zapewnił ściągany na Śląsku specjalny podatek, zwany przez miejscowych dopustem srebrnogórskim.
Przewidywano, że na twierdzy będzie stacjonował garnizon liczący według różnych źródeł od 2,5 do 3,5 tys. żołnierzy.

Obóz wojskowy i przygotowania do bitwy


 
 
 
 


Lata świetności twierdzy trwały do 1800r., kiedy to zmarł Fryderyk Wilhelm II, jeden z największych jej zwolenników. W tym samym roku fortyfikacje odwiedził ówczesny ambasador USA w Berlinie, John Quincy Adams (prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1825–1829).

Wymarsz wojsk 

 

Pierwszym i jak dotąd jedynym sprawdzianem dla obronności fortyfikacji było oblężenie przez wojska napoleońskie podczas wojny Prus z Francją (1806-1807). 28 czerwca 1807r.  szturmem próbowano zdobyć twierdzę, która odpowiadała ogniem. W końcu nie została zajęta, gdyż 9 lipca 1807r. podpisano pokój w Tylży.
Rekonstrukcja bitwy

   
  
 
W latach 1830–1848 twierdzę wykorzystywano jako więzienie dla działaczy ruchu „Młodych Niemców”. 1 stycznia 1860r. wydano rozkaz likwidacji przestarzałej już twierdzy. Ostatni żołnierze opuścili ją w 1867r. Przez kilka następnych lat fortyfikacje służyły jako poligon doświadczalny do prób artylerii i materiałów wybuchowych.
W II połowie XIX wieku zaczęto dostrzegać korzyści płynące z turystyki i rekreacji. Władze pruskie nakazały zaprzestać niszczenia twierdzy i uczynić z niej atrakcję dla przyjezdnych. Na początku XX wieku dojazd do znajdującej się między fortami Przełęczy Srebrnej umożliwiła zębata Kolej Sowiogórska. 
Po I wojnie światowej główny fort odremontowano i urządzono w jego wnętrzu restaurację „Donjon”.
 
 
 
Dynamiczny rozwój srebrnogórskiej turystyki przerwała II wojna światowa. W fortach Ostróg (Spitzberg) i Wysoka Skała (Hohenstein) utworzono karny obóz jeniecki, Oflag VIII B (15 grudnia 1939 – 1 września 1941) dla polskich oficerów. Więziono tu łącznie ponad 300 osób, w tym m.in. dowódcę Obrony Wybrzeża z 1939r. – kontradmirała Józefa Unruga oraz komandora Stefana Frankowskiego. Do historii przeszła śmiała ucieczka w nocy z 5 na 6 maja 1940 r. z Oflagu VIII B dziewięciu polskich oficerów (m.in. Tadeusza Jasickiego, Michała Niczki, Jędrzeja Giertycha). Trzech z nich zdołało przedostać się do Nysy. Stamtąd przez Czechy, Słowację, Węgry, Jugosławię i Turcję dotarli do Syrii, gdzie formowała się Brygada Strzelców Karpackich (walczyli w Libii pod Tobrukiem). Pozostałych sześciu (grupę Niczki i Giertycha) schwytano.
 
Lata powojenne przyniosły postępującą dewastację twierdzy, złupionej wcześniej przez wojska radzieckie. Dopiero w 1965r. PTTK i Komenda Dolnośląskiej Chorągwi ZHP podpisała porozumienie, na mocy którego uprzątnięto II Fort Rogowy i nadano mu nazwę „Harcerz”. Fort Ostróg uprzątnięto przy pomocy ówczesnego (1969) ministerstwa Górnictwa i przemianowano na Fort „Górnik”. W dniu 28 czerwca 1974r. na terenie Fortu Donżon otwarto muzeum ciężkiej broni palnej.
Twierdza srebrnogórska została uznana za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 kwietnia 2004r. 
Obecnie to obiekt typowo turystyczny, który można zwiedzać. 
Na stronie internetowej Twierdzy znajdziecie jej historię, opis atrakcji, ceny biletów, wskazówki dojazdu. Warto zarezerwować sobie kilka godzin a nawet cały dzień na zwiedzanie zarówno twierdzy jak i samego miasteczka Srebrna Góra. T
Twierdzę można spokojnie z powodzeniem zwiedzać z dziećmi. Jeśli opowieść przewodnika nie będzie dla nich interesująca to jest tam wystarczająco dużo miejsca do biegania ;-)

W czerwcu odbywa się tu rekonstrukcja bitwy z 1807r., w której bierze udział aktualny garnizon twierdzy jak również zaprzyjaźniony garnizony z twierdzy kłodzkiej a nawet wojacy z Czech.

Pod samą twierdzę można dojechać autem - uwaga: droga jest stroma i wąska. Samochód można też zostawić na parkingu, który znajduje się ok. 1,5 km od twierdzy i pokonać tę odległość pieszo, podziwiając widoki.

Źródło:Wikipedia

Komentarze

  1. Ale swietna inscenizacja! Chcialabym kiedys wziac w takiej udzial. Jako dziecko bylam tam, a Twoje zdjecia wywolaly u mnie mnostwo wspomnien :)

    OdpowiedzUsuń
  2. świetny reportaż... zwiedzaj dalej i pisz

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz